14 μέρες μόνος στην Κόστα Ρίκα

 Η ιδέα μπήκε το καλοκαίρι που μας πέρασε όταν μια πολύ καλή και πολυταξιδεμένη παρέα μου από την Κέρκυρα (η Άνα με ένα ν) μου περιέγραφε την προ ετών εμπειρία της στην χώρα της Κεντρικής Αμερικής με ένα πάθος που έκανε το πρόσωπό της να εκπέμπει χαρά και οι αναμνήσεις της να είναι μόνο ευχάριστες από αυτήν(αυτό δεν είναι δεδομένο σε εκείνους που έχουν ταξιδέψει αρκετά).

Η σκέψη ωρίμαζε όσο τελείωνε η περίοδος του φόρτου εργασίας μου και η απόφαση πάρθηκε.Το ταξίδι θα γινόταν με τους δικούς μου όρους φυσικά και γνωρίζοντας πως ούτε κάποια μόνιμη σύντροφος υπήρχε εκείνη την περίοδο αλλά ούτε και κάποιος φίλος θα μπορούσε να ακολουθήσει είτε γιατί το ταξίδι θα γινόταν στα μέσα Ιανουαρίου που οι περισσότεροι δουλεύουν είτε γιατί δεν μπορούσε να το στηρίξει οικονομικά, ήξερα πως οι πιθανότητες να πάω εντελώς μόνος ήταν οι περισσότερες.

Το είχα ξανακάνει άλλη μια φορά εξάλλου (στη Νορβηγία και τα νησιά Λοφούτεν) με εντελώς άλλες (πιο εύκολες στο ταξίδι αλλά πιο δύσκολες στην προσωπική ζωή) συνθήκες, οπότε υπήρχε μια σχετική εμπειρία κυρίως για αποφυγή λαθών.

Για τους επόμενους τρεις μήνες προετοιμαζόμουν με κάθε ευκαιρία για το τι θα βρω μπροστά μου.Έκλεισα αεροπορικά, αυτοκίνητο και ξενοδοχείο κοντά στο αεροδρόμιο για την πρώτη και την τελευταία μέρα.Από κει και πέρα έμπαινα σε φόρουμ,στο youtube, διάβαζα κείμενα περίπου σαν αυτό εδώ για να μπω στο κλίμα Κόστα Ρίκα και να φτιάξω περίπου το πλάνο του ταξιδιού.

Ήξερα πως σε 12 καθαρές μέρες δεν μπορείς να τα δεις όλα από τη στιγμή που οι μετακινήσεις από το ένα μέρος στο άλλο είναι πολύωρες.Έτσι για αρχή απέκλεισα κάποια πιο δύσβατα μέρη που δεν θα άξιζαν την ταλαιπωρία και χώρισα το ταξίδι σε δύο μέρη - στα πάρκα και τα δάση με τις όποιες δραστηριότητες και στα παραθαλάσσια.

Δεν θα πω πολλές λεπτομέρειες για το ταξίδι.Θα δώσω μόνο το περίγραμμα και τι μου έμεινε από κάθε μέρος.Νομίζω πως έχει σημασία πάντως να μελετήσεις καλά ένα τέτοιο άγνωστο μέρος για να προετοιμαστείς για τα απρόοπτα που σίγουρα θα τύχουν.

Μετά την πρώτη διανυκτέρευση από το πολύωρο ταξίδι , την όποια προσαρμογή από την αλλαγή ώρας (8 ώρες πίσω), κάποιες απαραίτητες κινήσεις (αγορά sim κάρτας για ίντερνετ και αλλαγή ευρώ σε κολόνες) μετά από τρίωρη υπέροχη διαδρομή μέσα στα περίφημα cloud forests άφιξη στην La Fortuna.Όμορφοι καταρράκτες αλλά αυτό που μένει είναι το ποτάμι με τα θερμά νερά (35-38 βαθμοί) που αναβλύζει απο το κοντινό ηφαίστειο.Μπορείς να το επισκεφθείς δωρεάν είτε πιο οργανωμένα μέσω του ξενοδοχείου Tabacon όπως και έκανα εγώ.Μοναδική εμπειρία και άκρως αναζωογονητική.

Την άλλη μέρα οδήγηση γύρω από τη λίμνη και το ηφαίστειο με προορισμό την περιοχή με το πάρκο Monteverde. Στο δρόμο στάση για καφέ και ένα πάρκο με πεταλούδες χωρίς κάτι ιδιαίτερο.Η διαδρομή μαγική όμως αν και κοντά στις 4 ώρες. Διανυκτέρευση για δυό μέρες στην μικρή Santa Elena και επίσκεψη στις κρεμαστές γέφυρες αλλά και στο πάρκο με τα zip-line. 9 διαδρομές από 30 μέτρα η πρώτη έως 1450(!) μέτρα η τελευταία.Και από κάτω το χάος.

Οι επόμενες μέρες αφιερώθηκαν σε πιο χαλαρωτικές δραστηριότητες.Οδήγηση από τα rain forrests της ενδοχώρας και σε λίγες ώρες στην πλευρά του Ειρηνικού στο Tamarindo.Κάπως πιο κοσμοπολίτικα εκεί με καλά εστιατόρια, ξενοδοχεία και άπειρους σέρφερς λόγω των κυμάτων.Οι επόμενοι δύο προορισμοί ήταν κάπως πιο μακρινοί αλλά πήρα την απόφαση να ακολουθήσω το αρχικό πρόγραμμα και ευτυχώς δεν απογοητεύτηκα για αυτό. Πέντε ώρες για το πάρκο Manuel Antonio με την τεράστια βιοποικιλότητα, την εξαιρετική παραλία, τις μαιμούδες και τους βραδύποδες και μετά από δύο μέρες άλλες εφτά από εκεί για την πλευρά της χώρας στην Καραιβική και το Porto Viejo που μου περιέγραψε η Άνα τόσο έντονα που ήθελα να το δω για να ανταλλάξουμε κάποια στιγμή τις εμπειρίες μας.Βέβαια οι συνθήκες με τον covid ήταν πολύ διαφορετικές (τα μαγαζιά έκλειναν στις 10 π.χ) αλλά η ρέγκε και κουλ ατμόσφαιρα ήταν διάχυτη από τις παραλίες μέχρι το πιο απλό καφέ.

Συνοψίζοντας θα έλεγα πως το συγκεκριμένο ταξίδι ήταν μια προσωπική συνειδητή επιλογή γνωρίζοντας πως είναι και μια πρόκληση.Από την μία δεν παρείχε την ασφάλεια μιας οργανωμένης με γραφείο εκδρομής,από την άλλη παρείχε την ελευθερία της αυθόρμητης και καμμιά φορά ενστικτώδους επιλογής που έκανε το ταξίδι (όπως και όλα τα αντίστοιχα φαντάζομαι) ιδιαίτερο.

Το σίγουρο είναι πως δεν θα μπορούσα να καταλάβω τη χώρα εάν δεν ταξίδευα οδικώς και μάλιστα χωρίς δημόσιες συγκοινωνίες αλλά με ένα μικρό και οικονομικό Σουζουκάκι που ήταν υπεραρκετό (ναι νοικιάσεις τζίπ ήταν υπερβολικό). Η εμπειρία οδήγησης γύρω από τη λίμνη στο La fortuna ή προς το Monteverde μέσα στο δάσος ή παραλιακά στον Ειρηνικό μου έδινε τέτοια ευχαρίστηση που παρά την δυσκολία σε αρκετά σημεία δεν κούρασε καθόλου.Η αλήθεια είναι πως από τις λίγες φορές που φοβήθηκα κάπως ήταν όταν για κάποια χιλιόμετρα δεν υπήρχε καθόλου σήμα στο κινητό αλλά ούτε και κάποια κίνηση στο δρόμο.

Η Κόστα Ρίκα γενικά είναι μια ήσυχη και ασφαλής χώρα (βέβαια δεν επισκέφθηκα την πρωτεύουσα ούτε κάποια άλλη μεγάλη πόλη πλην του Tamarindo). Το βράδυ με πλησίαζαν αρκετοί για ναρκωτικά από μαριχουάνα μέχρι κόκα ή για γυναίκες αλλά δεν ενοχλούσαν παραπέρα.Ο κόσμος είναι φιλικός και ήρεμος - δεν ακούς ούτε φωνές ούτε κορναρίσματα. Η χώρα είναι πεντακάθαρη και χωρίς να έχει πολυτελείς κατασκευές σου δίνει μια αίσθηση ευμάρειας.Σίγουρα υπάρχει οικολογική συνείδηση - το βλέπεις από τις ανεμογεννήτριες μέχρι την ανακύκλωση, τις χάρτινες σακούλες στα σούπερ μάρκετ και τους ανεμιστήρες αντί για air-condition στα καταλύματα.Προσπάθησα να δω τον τρόπο ζωής των ντόπιων - μέχρι και σε καθολική εκκλησία πήγα η οποία είναι το ίδιο βαρετή με τις δικές μας.

Η διαμονή ήταν γενικά ικανοποιητική -πέραν μιας κακής επιλογής στο Tamarindo όπου δεν υπήρχε καν νερό! Μπορείς να βρεις από αρκετά ακριβά καταλύματα μέχρι αρκετά οικονομικά(από 30 δολάρια με πρωινό) που ικανοποιούσαν τις ανάγκες και τη διάθεση της ημέρας. Το ίδιο και με το φαγητό.Έφαγα στο δρόμο, σε καντίνα (δίπλα στην παραλία στο Manuel Antonio-το καλύτερό μου γεύμα!) αλλά και σε καλό εστιατόριο έναν μεγαλοπρεπή αστακό.Γενικά οι επιλογές στον ύπνο και το φαγητό δεν ήταν αυστηρά οικονομικές.

Οι επισκέπτες ήταν από την Ευρώπη και την Αμερική κυρίως. Συνάντησα Ολλανδούς,Άγγλους,Ευρωπαίους που μένουν στη Χιλή ,πολλούς Καλιφορνέζους αλλά καθόλου Ασιάτες. Δεν  είναι προορισμός για οικογένειες αλλά κυρίως για νεανικές παρέες που νοιώθουν πως μπορούν να κυκλοφορούν με ασφάλεια οποιαδήποτε ώρα της ημέρας. Πολλοί επίσης μοναχικοί σαν του λόγου μου (θυμάμαι ενδεικτικά έναν Γάλλο σε ένα καφέ ή έναν Ολλανδό με μηχανή που μένει μόνιμα στον Παναμά που πήραμε μαζί πρωινό στην La Fortuna και μου έδωσε κάποιες συμβουλές για τη συνέχεια του ταξιδιού μου).

Δεν ταξιδεύω μόνος για να βρώ τον εαυτό μου ή για να ξεφύγω από τα προβλήματά μου και άλλα τέτοια κλισέ. Τον εαυτό μου τον ανακαλύπτω συνέχεια μέρα με τη μέρα και συνέχισα να το κάνω και σε αυτό το ταξίδι, ενώ τα προβλήματα δεν ξεπερνιούνται με αυτόν τον τρόπο. Βέβαια ήξερα πως οι στιγμές μοναξιάς θα ήταν αρκετές και ήμουν προετοιμασμένος για αυτό. Είχα τα βιβλία μου (ο Τζίμης στην Κυψέλη ήταν η καλύτερη παρέα), το Netflix (είδα Ozark,After Life) ,τη μουσική μου και φυσικά όταν υπήρχε ανάγκη για κουβέντα και παρέα απλά έβρισκα...

Το ταξίδι στη Κόστα Ρίκα ήταν πετυχημένο και γιατί με βοήθησε να ξεπεράσω κάποιες χρόνιες φοβίες μου. Του ύψους κυρίως με το ατελείωτο zip line και το απρόπτο στο τέλος δύο διαδρομών όπου λόγω χαμηλού μου βάρους και αντίθετου ανέμου δεν έφτασα μέχρι το τέλος και αναγκαστικά έπρεπε να γυρίσω ανάποδα και να φτάσω χειροκίνητα. Αλλά και της οδήγησης σε άγνωστο μέρος ή της αντιμετώπισης προβλημάτων στο αεροδρόμιο (καθυστέρηση πτήσης-καθοριστική βοήθεια ενός ζευγαριού Ολλανδών με τον ίδιο προορισμό έτσι ώστε να βγάλουμε γρήγορα άκρη στο χάος του Νιουάρκ) και γενικά καθημερινών προκλήσεων εκτός προγράμματος. Μην υποτιμούμε και τον παράγοντα covid φυσικά που κάνει οποιοδήποτε ταξίδι αυτή την εποχή ιδιαίτερο και με μεγαλύτερο ρίσκο (π.χ αν στο τεστ μιά μέρα πριν την αναχώρηση ήμουν θετικός θα έπρεπε να παραμείνω στη χώρα άλλες 7 μέρες-ήταν μια αγωνία που δεν την λές και αμελητέα..).

Κάποιο μελανό σημείο στο ταξίδι ίσως να ήταν η συνάντηση με την τοπική τροχαία όπου για μικρή -ούτε 30χλμ/ώρα- υπέρβαση του ορίου ταχύτητας των 60χλμ ,πήγαν να μου βάλουν πρόστιμο 200 δολαρίων το οποίο με την ελληνική διαπραγμάτευση έπεσε στα 50 στο χέρι..Είχα διαβάσει για τον σχετικό κίνδυνο αλλά μάλλον τον υποτίμησα.Και πάλι η σχετική περιπέτεια μάλλον στη σφαίρα του γραφικού πρέπει να καταταγεί με τη σκέψη πως Βαλκάνιοι αστυνομικοί υπάρχουν σε όλον τον πλανήτη.

Η Κόστα Ρίκα ήταν η τριακοστή χώρα που επισκέφθηκα. Αν την είχα γνωρίσει στα 20 μου σίγουρα θα έλεγα πως κάποια στιγμή θα ξαναπήγαινα - τώρα στα 48 δεν νομίζω πως θα έχω ξανά την πολυτέλεια αυτής της επιλογής. 

Αν θα μπορούσα να μείνω εκεί μόνιμα; Έχει καλό κλίμα, καλούς ανθρώπους,μέτριες θάλασσες,αλλά Ελλάδα δεν είναι.Και ως γνωστό πρέπει να βρεθεί κάτι εξαιρετικό για να μπορέσω να πω πως θα μπορούσα να ζήσω κάπου αλλού μόνιμα εκτός από την Κόνιτσα.

(η μόνη επαφή με Ελλάδα ήταν ένα τραγούδι του Βέρτη που άκουσα σε ένα εστιατόριο ενός Ισραηλινού και ένας τύπος ντόπιος φορτηγατζής με ένα μπλουζάκι του Λεωνίδα που έγραφε "Μολών Λαβέ" που συνάντησα σε μια στάση στο ταξίδι...)

Η σκέψη που έκανα κάποια στιγμή είναι πως σε οποιοδήποτε ταξίδι αν κάτι στραβώσει όλα λύνονται αρκεί να έχεις 4 πράγματα - διαβατήριο,κινητό,πιστωτική και να ξέρεις στοιχειωδώς Αγγλικά. Και αν τα έχεις αυτά απλά παραμένεις ψύχραιμος για να βρεις τη λύση.

Αυτά μέχρι το επόμενο...

Δεν είναι όλες οι φυλές του κόσμου ίδιες

Μου αρέσει να κάνω παρέα με πολύ νεαρότερους από μένα, από τα έφηβα ανίψια μου μέχρι τους φοιτητές και τα παιδιά που δουλεύουν κατά καιρούς για μένα. Γουστάρω τον αυθορμητισμό τους, τις άγνωστες λέξεις τους, την ώρες ώρες τεμπελιά τους.Δεν είναι αυτά τα παιδιά που είναι θυμωμένα αναγκαστικά ,που θέλουν να βγουν έξω και να τα κάνουν λίμπα. Είναι αδικημένα από την εικόνα που σχηματίζεται για αυτά.

Δεν ερμηνεύουν οι νέοι μας τον κόσμο με τον ίδιο τρόπο - δεν βλέπουν την αιτία των προβλημάτων στον κακό καπιταλισμό και τη λύση στον καλό σοσιαλισμό γιατί είναι πιο ρεαλιστές από τους μέντορές τους. Θέλουν να πάρουν το i-phone αλλά θα δουλέψουν γκαρσόνια για να το καταφέρουν. Βλέπουν τον πετυχημένο και δεν τον φθονούν αλλά ψάχνουν να βρουν τρόπο να βγάλουν λεφτά και να τον φτάσουν.Δεν θα κατέβουν στο δρόμο να “διεκδικήσουν” αλλά θα θελήσουν να αποδείξουν πως αξίζουν και θα κερδίσουν αυτό που θέλουν με τη δουλειά τους.Βλέπω σήμερα κάποιους που πριν λίγα χρόνια έκαναν το λατζέρη και σήμερα έχουν τις δικές τους επιχειρήσεις ή δουλεύουν σε εταιρίες στο εξωτερικό και τους θαυμάζω.Ακόμη περισσότερο θαυμάζω τα παιδιά των μεταναστών κυρίως από την Αλβανία που μέσα στην κρίση χωρίς την ανάλογη με τα δικά μας βοήθεια, σήμερα μεγαλουργούν.

Φυσικά και μερικοί θα αδικηθούν, φυσικά κάποιοι θα τους εκμεταλευτούν, κάποιοι θα τους πικράνουν.Μου αρέσουν τα παιδιά που μου ζητάνε δουλειά το καλοκαίρι και η πρώτη τους ερώτηση δεν είναι πόσα θα παίρνουν αλλά τι πρέπει να κάνουν.

Με αυτή τη νεολαία ,που δεν έχει σχέση με κάποιους συνομίληκους τους που θαυμάζουν δολοφόνους και σπάνε ξένες περιουσίες ,που κανένα κόμμα δεν την αναφέρει γιατί δεν κάνει τη φασαρία που εκείνα θέλουν, που σιωπηλά απολαμβάνουν τα νειάτα τους,θέλω να συμπορευτώ. Εκείνοι μπροστά και εμείς οι μεγαλύτεροι από πίσω μπας και αλλάξει αυτή η ρημαδοχώρα.

Για ένα άγαλμα πάλι

Θα πω και γω τη γνώμη μου για το μέγα τοπικό θέμα των ημερών που αφορά στην επανατοποθέτηση του αγάλματος της Βασίλισσας σε κάποιο σημείο της πόλης.
-Να θυμίσω σε όσουν ή δεν γνωρίζουν ή ξεχνούν πως το θέμα δεν είναι τωρινό. Είχε έρθει προς συζήτηση στο Δημοτικό Συμβούλιο το 2012 μετά από πρόταση της Κοινωφελούς Επιχείρησης. Να θυμίσω επίσης πως Δήμαρχος τότε ήταν ο κ.Γαργάλας.
-Σε εκείνη τη συνεδρίαση ήμουν παρών. Συμπολίτευση και Αντιπολίτευση έκαναν γενικά μια πολιτισμένη συζήτηση και η τάση ήταν να ψηφιστεί πλειοψηφικά η τοποθέτηση και του συγκεκριμένου αγάλματος μαζί με κάποια άλλα. Ο νυν Δήμαρχος δε, λειτούργησε πυροσβεστικά και ήπια όταν πήγαν να οξυνθούν τα πνεύματα συναινώντας και αυτός στην πρόταση της Συμπολίτευσης. Το μεγάλο πρόβλημα δημιούργησε ο εκπρόσωπος της “Λαικής Συσπείρωσης” ο οποίος εκτός εαυτού με βρισιές,απειλές,χτυπήματα στα έδρανα κλπ “έπεισε” το σώμα να αναβάλλει το θέμα.
-Νομίζω πως η κουβέντα που γίνεται είναι σε λάθος βάση. Και είναι κυρίως ποδοσφαιρική με την έννοια πως η κάθε ομάδα είναι προκαθορισμένο το τι θα υποστηρίξει με βάση την “προοδευτικότητά” της. Αυτό είναι το πρόβλημα γενικά σε αυτόν τον τόπο πιστεύω. Ποτέ δεν συζητάμε ουσιαστικά για κάτι παρά μόνο το κρίνουμε εκ των προτέρων. Αμβιβάλλω αν ενδιαφέρει κάποιους πλην μερικών φανατικών , τι έκανε η Φρειδερίκη και αν και πως το έκανε. Η ουσία της συζήτησης πρέπει να μεταφερθεί στο αν το συγκεκριμένο γλυπτό αξίζει καλλιτεχνικά και αν μπορεί να φέρει κάποια επισκεψιμότητα στον τόπο.
-Σιγά μην ξυπνήσουν μνήμες εμφυλίου και διχαστεί ο κόσμος από ένα άγαλμα. Έγινε το ίδιο όταν σε κοινή θέα στήθηκε πριν λίγα χρόνια το μνημείο του ΚΚΕ στη Θεοτόκο; Σωστά στήθηκε για μένα και ας απευθύνεται σε συγκεκριμένο κοινό. Ούτε ενόχλησε κανέναν , ούτε και βανδαλίστηκε ποτέ κι ας εκφράζει μια μικρή μειοψηφία.
-Φυσικά και υπάρχουν νοσταλγοί της Βασιλείας και μέσα στην πόλη- αυτό δεν σημαίνει πως όποιος προτείνει να μπεί το άγαλμα είναι τέτοιος. Σίγουρα δεν είναι πάντως φιλοβασιλική η παράταξη του κ.Γαργάλα που με τόλμη το έφερε προς συζήτηση.
-Προσωπικά θεωρώ το θεσμό της Βασιλείας άχρηστο και αστείο στα όρια του γελοίου. Αν δεν το θέλει ο κόσμος το άγαλμα στο κέντρο της πόλης, εγώ θα το ήθελα στο ωραίο παρκάκι απέναντι από την επιχείρησή μου , που έχει και άλλα γλυπτά εξάλλου.
-Φυσικά και δεν λύνονται τέτοια θέματα με δημοψηφίσματα όπως προτάθηκε. Υπάρχουν δημοκρατικοί θεσμοί που τα λύνουν και οι υπόλοιποι υπακούουμε στις αποφάσεις τους.Αν δεν μας αρέσουν, υπάρχουν οι επόμενες εκλογές για να τις αλλάξουμε.
Ξέρω πως δεν θα είναι -ως συνήθως..- ιδιαίτερα δημοφιλή αυτά που λέω.Μου ζητήθηκε να πω τη γνώμη μου και από σεβασμό το έκανα.

Η ελίτ που μας λείπει

Με ρώτησε κάποιος γιατί έχω καιρό να γράψω κάτι για την Κόνιτσα που εδώ ζω εξάλλου. Να γράψω λοιπόν για να τον στενοχωρήσω.

 Η μεγάλη διαφορά που βλέπω κατοικώντας στον πανέμορφο αυτό τόπο για πάνω από 40 χρόνια και σε σύγκριση με αυτό που επικρατούσε 20 χρόνια πριν, είναι η απουσία κάποιων  - δεν είναι ανάγκη να λειτουργούν ως ομάδα - η οποίοι θα είναι πρότυπο για τους υπόλοιπους.

 Κάποιοι που όλοι θα τους σέβονται , κάποιοι που η γνώμη τους θα μετράει και δεν θα είναι προβλέψιμη. Κάποιοι με τη δική τους σκέψη που δεν θα εξαρτάται από πολιτικές πεποιθήσεις.Κάποιοι που η προσωπική τους πορεία είναι εγγύηση για την ανιδιοτέλειά τους. Κάποιοι που θα τολμούν να κριτικάρουν τους κυβερνώντες και δεν θα περιφέρονται τριγύρω τους γλύφωντας την (πρόσκαιρη)εξουσία τους. Είτε ήταν επιστήμονες, είτε άνθρωποι της τέχνης, είτε επιχειρηματίες,είτε εκπαιδευτικοί. 

Είναι λάθος να πιστεύουμε και κυρίως να επαναπαυόμαστε σε αυτή τη σκέψη ,πως υπεύθυνοι για την παρακμή (της οποίας η μικρότερη συνιστώσα είναι η οικονομική) είναι εκείνοι που πέρασαν από το Δημαρχείο όλα αυτά τα χρόνια. Ο εκάστοτε Δήμαρχος χρειάζεται να ακούει ιδέες, να δέχεται παρατηρήσεις και να πίνει τον καφέ του με εκείνους που θα ξεχωρίζουν από τον πολτό. 

Δυστυχώς αυτή η ελίτ καλλιεργημένων ανθρώπων που θα εμπνεύσουν ,θα αγκαλιάσουν και θα βοηθήσουν τους υπόλοιπους να ανεβάσουν το επίπεδό τους, είναι εκείνη που λείπει από τον τόπο και δεν βλέπω να δημιουργείται στο προσεχές μέλλον.

Την κάναμε την επανάσταση!

 Το 1990 ήμουν 17 ετών. Όπως λένε τα κλισέ "το αίμα έβραζε" και ήθελα εγώ και οι συνομίληκοί μου να αλλάξουμε τον κόσμο. Βλέπαμε παντού αδικίες, εκμετάλευση,  καταπίεση και μιζέρια. Θέλαμε να φύγουμε από το μικρό τόπο που δεν χωρούσε την ενέργεια και το πάθος για ριζοσπαστισμό, για μόρφωση ,για νέες ιδέες.

30 χρόνια μετά όσοι μείναμε βλέπουμε ο ένας τον άλλο απογοητευμένοι. Σπουδάσαμε οι περισσότεροι, κάναμε οικογένειες, αλλά μέχρι εκεί. Ούτε καμμιά επανάσταση κάναμε, ούτε αφήσαμε κάποιο στίγμα αλλαγής.

Ευτυχώς τα πράγματα δεν είναι καθόλου έτσι.Στα 30 αυτά χρόνια άλλαξαν τόσα πολλά που ίσως δεν θα μπορούσε να φανταστεί ούτε στα καλύτερα όνειρά του ο 17ρης του 1990.Σε προσωπικό επίπεδο για αρχή: Φαντάζομαι τον πατέρα μου στην τωρινή μου ηλικία και τον συγκρίνω με μένα. Έκανε δυο δουλειές και δεν είχε παρά ελάχιστο χρόνο για τον εαυτό του ή για διασκέδαση. Η γενιά μου σε αντίστοιχη ηλικία έχει γυρίσει την Ευρώπη (τουλάχιστον) σε ταξίδια, έχει δύο αυτοκίνητα και ίσως και εξοχικό,για να μην μιλήσουμε για gadgets και τεχνολογία μέσα στο σπίτι που κάνουν τη ζωή απείρως ευκολότερη.

Η ατομική αυτή πρόοδος αποτυπώνεται -ευτυχώς- και στους παγκόσμιους δείκτες. Στον παγκόσμιο πληθυσμό σήμερα 600εκ άνθρωποι (δηλ. το 8%) ζουν κάτω από το όριο της ακραίας φτώχειας. Αν μας φαίνονται πολλοί (που είναι) καλό θα είναι να τους συγκρίνουμε με τα αντίστοιχα 2δις (25%) του 1990 για να καταλάβουμε τη διαφορά.

Αντίστοιχα ανέβηκε και ο μέσος όρος ζωής στον πλανήτη. Από τα στοιχεία που μπόρεσα να βρώ μέχρι το 2014 αυτός αυξήθηκε κατά 6,2 χρόνια παγκοσμίως- από 65,3 το 1990 στα 71,5 το 2013 (με αρκετά μεγάλες αποκλίσεις από χώρα σε χώρα βέβαια). Αυτό οφείλεται στους πολύ λιγότερους θανάτους από καρκίνο (ο οποίος στα εφηβικά μας μάτια ήταν ανίκητος...) και καρδιοαγγειακά προβλήματα στις πλούσιες χώρες και στην καταπολέμηση της διαρροιας,της ελονοσίας,της φυματίωσης και του HIV στις πιο φτωχές.Στον δείκτη αυτό σημαντικό ρόλο έπαιξε και η μείωση της παιδικής θνησιμότητας στην οποία συνέβαλλαν οι βελτιωμένες οικονομικές συνθήκες,η συμμετοχή στην εκπαίδευση και φυσικά τα προγράμματα καταπολέμησης της φτώχειας που συνέταξαν οι αναπτυγμένες χώρες. Καθοριστική παράμετρος η αύξηση του κατά κεφαλήν εισοδήματος ειδικά σε χώρες με μεγάλο πληθυσμό όπως η Κίνα και η Ινδία. (χαρακτηριστικά να αναφέρουμε πως το παγκόσμιο ΑΕΠ σχεδόν διπλασιάστηκε τα τελευταία 20 χρόνια).

Ακόμη και στην πρόκληση της κλιματικής αλλαγής φαίνεται πως τα πηγαίνουμε καλύτερα.Με άξονα την ΕΕ που έχει δεσμευτεί να μειώσει μέχρι το 2030 τις εκπομπές CO2 στην επικράτειά της κατά τουλάχιστον 40% σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990, ο πλανήτης ενισχύει τη χρήση ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, όπως η αιολική, η ηλιακή, η υδροηλεκτρική και η ενέργεια από βιομάζα, ενώ παράλληλα βελτιώνει την ενεργειακή αποτελεσματικότητα μιας σειράς εξοπλισμών και οικιακών συσκευών. 

Φυσικά τεράστια πρόοδος έχει συντελεστεί και σε τομείς που δεν είναι άμεσα και ορατά τα αποτελέσματα στην καθημερινότητά μας.Το 2000 χιλιάδες επιστήμονες από έξι χώρες συνέταξαν τις δυνάμεις τους για να παρουσιάσουν για πρώτη φορά την ακολουθία του ανθρώπινου γονιδιώματος.Λίγα χρόνια πριν το 1996, είχε κλωνοποιηθεί η "Ντόλυ' από ένα μοναδικό κύτταρο παρμένο από το μαστό μιας εξάχρονης προβατίνας.Όσον αφορά την ανακάλυψη του σύμπαντος με την βοήθεια του Humble εδώ και 25 χρόνια αλλά και άλλων πιο σύγχρονων τηλεσκοπίων σε τροχιά, μπορούμε να δούμε εικόνες από γαλαξίες που βρίσκονται ακόμη και δισεκατομμύρια έτη φωτός μακριά μας.Εικόνα από κοντινούς πλανήτες παίρνουμε από διαστημόπλοια σαν το Galileo που τέθηκε σε τροχιά γύρω από τον Δία το 1995.

Είμαι πραγματικά περήφανος για τη γενιά μου σήμερα.Μπορεί να μην βγήκαμε στους δρόμους ή να μην γράψαμε στους τοίχους όσα συνθήματα έγραψαν οι προηγούμενοι από εμάς νέοι,καταφέραμε όμως να αλλάξουμε πραγματικά τον κόσμο προς το καλύτερο.Αποδείξαμε πως οι μεγάλες αλλαγές γίνονται σιγά σιγά χωρίς ίσως να τις αντιλαμβανόμαστε παρά μόνο αν τις δούμε σε βάθος χρόνου.Και αυτό είναι η πραγματική επανάσταση που καταφέραμε!

Στο κάμπιγκ

Όταν μας βλέπετε να συναντιόμαστε , να επικοινωνούμε, να συναναστρεφόμαστε κάθε μέρα με διαφορετικούς ανθρώπους ,άλλους χαρακτήρες, ξένες φυλές, μας θεωρείτε εμάς τους ανθρώπους του τουρισμού τυχερούς για αυτό- σε μια εποχή αποξένωσης δεν μένουμε ποτέ από παρέα εξάλλου. Τώρα που φεύγουν οι τελευταίοι φαίνεται η γύμνια μας - πόσο μόνοι είμαστε στην πραγματικότητα. Όσο και να γνωρίσεις κάποιον που έρχεται για μερικές μέρες δεν θα γίνει ποτέ κάτι παραπάνω από μια -έστω ενδιαφέρουσα- γνωριμία. Και μετά έρχεται ο επομένος ,ο επόμενος μέχρι τον τελευταίο. Και μένεις μόνος ,στην αρχή χρειάζεσαι την μοναξιά για να αδειάσεις το μυαλό σου. Μετά δεν έχεις κανέναν , φεύγουν οι συνάδελφοι, εξαφανίζονται οι υπάλληλοι, ζεις αναγκαστικά σε ένα μέρος που δεν ανήκεις σαν τον “Μήτσο” στο “Κάμπιγκ” που μαζεύει τα άλογα του και γυρίζει για τον χειμώνα στη μιζέρια του χωριού του. Όπως οι πόρνες που συναντούν δεκάδες κάθε μέρα, στο τέλος της βραδιάς δεν θυμούνται κανέναν αλλά ούτε που τις λογαριάζει κανείς πέρα από τις λίγες στιγμές.Τις ξεχνάνε γυρίζοντας στη ζωή τους, στις πραγματικές παρέες τους.Κι αυτές  κοιμούνται μόνες στο κρεβάτι παρέα μόνο με μια μπουκάλα ουίσκυ. Αυτοί είμαστε οι ξενοδόχοι της επαρχίας,μοναχικοί,αλλόκοτοι και πάντα ξένοι.

Υπομονή και τύχη

“ Η Ελλάδα χωρίζεται στα 2” έγραψαν στο πανό οι οπαδοί του ΠΑΟΚ με αφορμή τον επικείμενο υποβιβασμό της ομάδας τους. Κούνια που τους κούναγε. Η Ελλάδα δεν χωρίζεται τώρα, είναι ήδη χωρισμένη στα δυό εδώ και πολλά χρόνια και μάλιστα τα μέρη της δεν πλησιάζουν καν στο να είναι ίσα. Είναι χωρισμένη σε εκείνους που κάθε πρώτη ή δεκαπέντε του μηνός θα πάνε στην τράπεζα και θα βρούν ένα επιπλέον ποσό βρέξει χιονίσει που τους το κατέθεσε το κράτος-πατερούλης και σε εκείνους που θα παλεύουν όλο το μήνα για να δουν αν θα τους περισέψει ένα ποσό στο τέλος του.

Στις προηγούμενες εκλογές ψήφισαν περίπου 5,7 εκ. πολίτες. Χοντρικά στην Ελλάδα έχουμε 2,5 εκ συνταξιούχους ,0,7 εκ δημοσίους υπαλλήλους ,συν συμβασιούχους, “οκταμηνίτες” σε ΟΤΑ , συν “επιχειρηματίες” που έχουν σαν μοναδικό πελάτη το κράτος. Βάλτε και εκείνους που παίρνουν επιδόματα αλληλεγγύης,ενοικίου,ανεργίας,γέννησης κλπ και θα καταλάβετε ποιο είναι το μεγαλύτερο κομμάτι της χωρισμένης Ελλάδας.

Στην πολιτική έχει σημασία το αποτέλεσμα λένε όλοι. Μπορεί να ξέρεις ποιο είναι το σωστό, να ξέρεις και τον τρόπο να το εφαρμόσεις αλλά τα άτιμα τα παραπάνω νούμερα θα σε φέρουν και χωρίς αποτέλεσμα για τον τόπο και εξαφανισμένο πολιτικά. 

Αυτό συμβαίνει με τον τωρινό πρωθυπουργό σε αντίθεση ακριβώς με τον προκάτοχό του. Ξέρει πως για να δούμε όλοι μια άσπρη μέρα στο μέλλον πρέπει και δημοσίους υπαλλήλους να απολύσει και να πετσοκόψει συντάξεις και να ελαχιστοποιήσει τα επιδόματα και να ιδιωτικοποήσει ό,τι δεν συμφέρει. Αν ήταν τόσο παρορμητικός και νέος όπως ο Στέφανος Μάνος θα τα είχε κάνει ήδη τα περισσότερα. Όμως ήδη η αντιπολίτευση του κ. Τσίπρα θα είχε πάρει κεφάλι στις δημοσκοπήσεις, ο δε αρχηγός της θα έταζε άμεση επιστροφή στην προηγούμενη κατάσταση συν φυσικά και επιπλέον προσλήψεις και αυξήσεις και δώστου επιδόματα. Τι λέτε, θα έβγαζε τετραετία ο Μητσοτάκης ή όχι; Και τι θα έπαιρνε στις επόμενες εκλογές; ;Άρα πάλι Τσίπρας πρωθυπουργός και φτου κι απ΄την αρχή.

Το ένα πρόβλημα λοιπόν είναι η αντιπολίτευση (που ποτέ δεν θα έβαζε πλάτη σε οποιαδήποτε γενναία μεταρρύθμιση όπως και όλες οι άλλες ως τώρα) και το άλλο ο κόσμος που καλώς ή κακώς κοιτάει κυρίως τη τσέπη του. Και κακά τα ψέματα ουδόλως τον απασχολούν τα Εξάρχεια και οι καταλήψεις ή το άσυλο και ακόμη και το μεταναστευτικό αν βλέπει το ποσό που λέγαμε στην αρχή να μπαίνει στην Τράπεζα να μειώνεται. Επιπλέον η  μιζέρια τον κάνει να περιμένει τα σίγουρα (κι ας είναι και λίγα) , παρά να ρισκάρει στην προοπτική να αυξήσει θεαματικά το εισόδημά του στο μέλλον .Πάρτε για παράδειγμα τους 18ρηδες που σκίζονται στο διάβασμα στις πανελλήνιες για να παίρνουν 700 ευρώ (αλλά σίγουρα…) αν περάσουν στην Αστυνομία ή στην Πυροσβεστική και οι γονείς τους να κερνάνε στα καφενεία όταν τα καταφέρουν. Πραγματική κατάντια δηλαδή. Και περιμένουμε ο κάθε Μητσοτάκης να αλλάξει σε 6 μήνες αυτόν τον κόσμο.

Και τι να κάνει δηλαδή; Δυο πράγματα. Πρώτον υπομονή και δεύτερο ήπιες αλλαγές που θα είναι η βάση για να αναστραφούν κάποια στιγμή τα νούμερα των 2 Ελλάδων. Μπορεί να καταργήσει την μονιμότητα των νέων Δημοσίων υπαλλήλων ή να μεγαλώσει τα όρια συνταξιοδότησης μέσα σε αυτήν την τετραετία. Μαζί με τους ρυθμούς ανάπτυξης που φαίνεται να πετυχαίνει η οικονομία και την μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων που μπορεί να καταφέρει, είναι πολύ πιθανό να κερδίσει και τις επόμενες εκλογές. Αρκεί να είναι και τυχερός και δεν χαλάσουν τα σχέδια από κάποιο παγκόσμιο αρνητικό-οικονομικό συμβάν. Μα έτσι για να δούμε πραγματικά κάποια ριζική διαφορά στον τρόπο λειτουργίας αυτού του κράτους θα έχουν περάσει σχεδόν είκοσι χρόνια από τότε που άρχισε η κρίση και τα μνημόνια. Ας προσέχαμε κι ας ήμασταν Σκανδιαναβοί να ξεμπερδεύαμε σε δυό-τρία…