Πήγαινα στην τρίτη Γυμνασίου το 1988, όταν προσπάθησε να βγει στις ελληνικές κινηματογραφικές αίθουσες "Ο τελευταίος πειρασμός" του Σκορτζέζε. Θυμάμαι τους καθηγητές μου να κατηγορούν με μένος τόσο τον Καζαντζάκη όσο και τον σκηνοθέτη για το τόλμημά τους, Στα μάτια ενός παιδιού οι πράξεις των εκπροσώπων του Θεού να σκίζουν αφίσες και να αφορίζουν μπροστά στις - μόνο κρατικές τότε - κάμερες , φαινόταν φυσιολογικές και δικαιολογημένες, πόσο μάλλον αν τις επικροτούσαν και οι δάσκαλοί του.
24 χρόνια μετά οι ίδιες πάνω κάτω σκηνές εκτυλίχθηκαν για μερικές μέρες μπροστά σε ένα θέατρο με περίπου την ίδια αφορμή και το ίδιο αποτέλεσμα: να διακοπεί η παράσταση γιατί "θίγει το θρησκευτικό συναίσθημα ενός λαού"(και τι λαού...). Και το σημαντικότερο : μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης είτε να αδιαφορεί σιωπώντας , είτε να το επιβραβεύει φανερά.
Στα 24 αυτά χρόνια πολλά άλλαξαν και σίγουρα θα υπάρχει και κάποιος καθηγητής να υπερασπιστεί την ελευθερία της έκφρασης που η Δύση κατέκτησε με αίμα. Όμως κακά τα ψέματα το ελληνικό σχολείο από το Νηπιαγωγείο κιόλας φαίνεται να έχει ακόμη ως κύριο σκοπό να διδάσκει πως είμαστε ο περιούσιος λαός - που όλοι οι άλλοι ζηλεύουν και θέλουν να κατακτήσουν- του μοναδικού Θεού του κόσμου. Αυτή η στάση παιδείας έγινε δόγμα και σε συνδυασμό με την έλλειψη καλλιέργειας της κριτικής σκέψης , έφτιαξε το μείγμα που γέννησε ακραίους πολίτες σήμερα.
Ακούμε τα τελευταία χρόνια για μεταρρυθμίσεις και διαρθρωτικές αλλαγές. Πολύ φοβάμαι πως όσες και να κάνουμε - είτε τις πιστεύουμε είτε με το ζόρι-, μπορεί να φτιάξουν μόνο προσωρινά την κατάσταση. Η πιο σημαντική αλλαγή πρέπει να γίνει στην κατεύθυνση που θα πάρει η Παιδεία μας.
Ας αποφασίσουμε σήμερα τι θέλουμε να μάθουμε στα παιδιά μας σκεπτόμενοι πρώτα το τι πολίτες έφτιαξε το προηγούμενο μοντέλο. Θα εξακολουθήσουμε να τους μπερδεύουμε λέγοντας από τη μία ότι οφείλουν την ύπαρξή τους στον Αδάμ και την 'Ευα και από την άλλη θα ψελλίζουμε τη θεωρία του Δαρβίνου ή θα τους διδάξουμε ξεκάθαρα την επιστημονική άποψη? Θα διδάσκουμε μόνο το ένδοξο παρελθόν μας ή θα παρουσιάσουμε και τις μαύρες σελίδες της ιστορίας μας που έχουμε και μεις όπως και όλοι οι λαοί? Θα παπαγαλίζουμε για να μπούμε στο Πανεπιστήμιο ή θα μάθουμε να σκεπτόμαστε και να κρίνουμε? (φίλος μου έλεγε χθες πως οι εξεταστές-καθηγητές έχουν εντολή να βαθμολογούν με κριτήριο
κατά πόσο το κείμενο του διαγωνιζόμενου είναι πιστή αντιγραφή του βιβλίου!).
Το καλό είναι πως όποιος αποφασίσει αυτή τη μεταρρύθμιση δεν χρειάζεται λεφτά για να την κάνει. Το κακό πως θα έχει ουκ ολίγους εναντίον του.
Ας ελπίσω πως μετά από 24 χρόνια θα είμαι ακόμη εδώ για να τον κρίνω.
